Η αρχαία Κόρινθος -4 χλμ. νότια της σύγχρονης πόλης- υπήρξε ισχυρή πόλη-κράτος της αρχαίας Ελλάδας και θεωρείται από πολλούς η πλουσιότερη πόλη της εποχής. Η ακμή της για μια εξαιρετικά μεγάλη χρονική περίοδο οφείλεται στη μεγάλη παραγωγή αγροτικών προϊόντων και, κυρίως, στη στρατηγική θέση που κατείχε μεταξύ Αιγαίου και Ιονίου πελάγους, δηλαδή στο γεγονός ότι αποτελούσε πέρασμα μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Τα δυο λιμάνια της, ένα σε κάθε πλευρά, και η Δίολκος συνέβαλλαν διαχρονικά στον τεράστιο πλούτο της πόλης.
Μυθολογία
Ιδρυτές της Κορίνθου, η οποία ταυτίζεται από πολλούς με την αρχαία Εφύρα, ήταν σύμφωνα με τη μυθολογία ο Ποσειδώνας και ο Ήλιος. Γιος του Ήλιου και πρώτος βασιλιάς της ήταν ο Φαέθων, τον οποίο διαδέχτηκε ο Κρέων.
Στην πόλη έφτασαν από την Ιωλκό η Μήδεια και ο Ιάσονας, καταδιωκόμενοι μετά τη δολοφονία του Πελία. Εκεί ο Ιάσονας ερωτεύτηκε τη Γλαύκη, κόρη του Κρέοντα, και εγκατέλειψε τη Μήδεια με σκοπό να παντρευτεί την πριγκίπισσα. Οργισμένη από την προδοσία του και θέλοντας να τον εκδικηθεί, η Μήδεια δολοφόνησε τα δύο παιδιά τους και έφυγε από την πόλη.
Στη συνέχεια, βασιλιάς της πόλης έγινε ο Σίσυφος (κατ' άλλους, αυτός ήταν ο ιδρυτής και πρώτος βασιλιάς της), ο οποίος τιμωρήθηκε να ανεβάζει αιωνίως μια βαριά πέτρα στην πλαγιά ενός λόφου, που όταν έφτανε στην κορυφή ξανάπεφτε, γιατί είχε το θράσος να φυλακίσει τον Άδη. Εγγονός του Σίσυφου ήταν ο Βελλερεφόντης, ο οποίος σκότωσε τη Χίμαιρα ιππεύοντας το φτερωτό του άλογο, τον Πήγασο.
Ιστορική αναδρομή
Στην περιοχή της Κορίνθου διαπιστώνουμε ίχνη συνεχούς κατοίκησης από τη Νεολιθική εποχή (6500-3250 π.Χ.).
Στα 1100-900 π.Χ. η πόλη κατοικήθηκε από τους Δωριείς, οι οποίοι επέβαλαν το αριστοκρατικό πολίτευμα. Στη συνέχεια (8ος-7ος αι. π.Χ.), η Κόρινθος κυβερνήθηκε από τον οίκο των Βακχιαδών. Στα χρόνια τους, πλούτισε, ανέπτυξε το εμπόριό της και ίδρυσε αποικίες.
Περίοδο μεγάλης ακμής γνώρισε η Κόρινθος κατά την Αρχαϊκή εποχή (7ος-6ος αι. π.Χ). Στα μέσα του 7ου αι. π.Χ. εγκαθιδρύθηκε το πολίτευμα της τυραννίας, με πρώτο τύραννο τον Κύψελο. Σύμφωνα με τη μυθολογία, υπήρχε χρησμός του μαντείου των Δελφών που προέβλεπε ότι ο Κύψελος επρόκειτο να ανατρέψει τον οίκο των Βακχιάδων· γι' αυτό εκείνοι σχεδίασαν τη θανάτωσή του. Ωστόσο, η μητέρα του έκρυψε το νεογέννητο μέσα σε ένα μπαούλο (ή κυψέλη - εξ ου και το όνομα Κύψελος) και το έσωσε. Όταν ο Κύψελος μεγάλωσε, εκπλήρωσε το χρησμό: ανέτρεψε τους Βακχιάδες και κατέλαβε την εξουσία, εγκαθιδρύοντας τη δυναστεία των Κυψελιδών. Στη διάρκεια της βασιλείας του ενίσχυσε το εμπόριο, επέβαλε βαρύτερη φορολογία στους μεγαλοκτηματίες και, κατά την παράδοση, ίδρυσε τις εορτές των Ισθμίων προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα, που το 584 π.Χ. εξελίχθηκαν σε Πανελλήνιους Αγώνες.
Το 627 π.Χ. τον διαδέχθηκε ο γιος του Περίανδρος, αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, με ήπιο χαρακτήρα και σοφία, αλλά και πανουργία, που στο τέλος της ζωής του χρησιμοποίησε τη βία για να αντιμετωπίσει τους εχθρούς του. Ο Περίανδρος έμεινε στην ιστορία ως ένας εκ των επτά σοφών της αρχαιότητας. Υπήρξε λαμπρός νομοθέτης και υποστήριξε τα γράμματα και τις τέχνες. Επί των ημερών του η Κόρινθος γνώρισε περίοδο μεγάλης ακμής και πλούτου, και εξελίχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα κεραμικής του τότε γνωστού κόσμου, εξάγοντας μεγάλες ποσότητες εξαιρετικών αγγείων.
Ο Περίανδρος οραματίστηκε και κατασκεύασε τη Δίολκο, πλακόστρωτη οδό που συνέδεε τα δύο λιμάνια της πόλης, τις Κεγχρεές στο Σαρωνικό κόλπο και το Λέχαιο στον Κορινθιακό κόλπο. Η Δίολκος ήταν ένας «τροχιόδρομος» με ράγες ή ένα είδος κινητής πλατφόρμας, πάνω στην οποία έσερναν τα πλοία, αφού ξεφόρτωναν τα εμπορεύματα, τα οποία μετέφεραν ξεχωριστά. Τα διόδια, που εισέπραττε η Κόρινθος για τη μεταφορά αυτή αποτέλεσαν διαχρονικά μία από τις σημαντικότερες πηγές εσόδων της. Η τελευταία μαρτυρία για τη χρήση της χρονολογείται στα 833 μ.Χ.
Η αυξανόμενη οικονομική και εμπορική ισχύς της Κορίνθου δεν άργησε να ενοχλήσει την υπερδύναμη της εποχής, Αθήνα, με αποτέλεσμα τη ρήξη των δύο πόλεων-κρατών, που αποτέλεσε μία από τις βασικές αιτίες του Πελοποννησιακού Πολέμου (431-404 π.Χ.) και έναν από τους βασικούς παράγοντες που υπονόμευε τις προσπάθειες συμβιβασμού των εμπολέμων. Από αυτόν η Κόρινθος βγήκε αρκετά αποδυναμωμένη, μια τάση που δεν αναστράφηκε με τη συμμετοχή της και σε άλλες πολεμικές επιχειρήσεις, όπως ο λεγόμενος Κορινθιακός Πόλεμος (395-387 π.Χ) εναντίον της Σπάρτης.
Το 337 π.Χ. διοργανώθηκε στην Κόρινθο ένα Πανελλήνιο Συνέδριο από τον βασιλιά Φίλιππο Β΄της Μακεδονίας, το οποίο την επανέφερε στο προσκήνιο, ωστόσο ούτε η κυριαρχία των Μακεδόνων αντέστρεψε τη φθίνουσα πορεία της.
Η Κόρινθος θα ξαναβρεί την χαμένη της αίγλη περί το 44 π.Χ., όταν ο Ιούλιος Καίσαρας αποφάσισε την επανίδρυσή της. Το 22 π.Χ., μάλιστα, ορίστηκε πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας της Αχαΐας, που περιλάμβανε μεγάλο μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδας, την Πελοπόννησο και αρκετά νησιά. Κατά τη διάρκεια των Ρωμαϊκών χρόνων, η πόλη απέκτησε και πάλι κοσμοπολίτικο χαρακτήρα και κοσμήθηκε με λαμπρά μνημεία. Ο πληθυσμός της αυξήθηκε, το εμπόριο κινήθηκε ανοδικά και οι κάτοικοι άρχισαν να υιοθετούν ρωμαϊκές συνήθειες, εισάγοντας νέα αγαθά –κυρίως πολυτέλειας–, όπως κρασί, μάρμαρο κ.ά. Σημαντικές ήταν και οι πολεοδομικές αλλαγές στην πόλη, η οποία επανασχεδιάστηκε με βάση το ιπποδάμειο σύστημα (δηλαδή, με κάθετους και οριζόντιους οδικούς άξονες), ενώ γύρω από την Αγορά κτίστηκαν δημόσια και ιδιωτικά οικοδομήματα ρωμαϊκού τύπου, τα οποία μετέβαλαν ριζικά την εικόνα της.
Το έτος 52 μ.Χ. είχε ιστορική σημασία για την αρχαία Κόρινθο: ο Απόστολος Παύλος, κατά τη δεύτερη αποστολική του περιοδεία, επισκέπτεται την πόλη και παραμένει εκεί για περίπου δύο χρόνια, γράφοντας την Α' και Β' επιστολή προς τους Θεσσαλονικείς και κηρύττοντας τον Χριστιανισμό από το χώρο που θα γινόταν αργότερα γνωστός ως «Βήμα του Αποστόλου Παύλου».
Στην περιοχή της αρχαίας Κορίνθου, οι πρώτες περιορισμένης έκτασης ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν το 1892 και το 1906 από τον Α. Σκιά, με δαπάνες της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Βέβαια, η συστηματική ανασκαφή ξεκίνησε το 1896 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα με ευθύνη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών.
Μνημεία της αρχαίας Κορίνθου
Ο επισκέπτης της αρχαίας Κορίνθου, εισερχόμενος στον αρχαιολογικό χώρο, μπορεί να ακολουθήσει την οδό Λεχαίου για να φτάσει στην κεντρική πλατεία της Αγοράς, η οποία περιστοιχιζόταν από δημόσια κτήρια και καταστήματα.
Σε χαμηλό βραχώδη λόφο στη βόρεια πλευρά της Αγοράς ξεχωρίζει ο ναός του Απόλλωνα, ένας από τους παλαιότερους και σημαντικότερους ναούς της Ελλάδας. Το πρώτο ιερό που κατασκευάστηκε στο χώρο χρονολογείται μεταξύ του 7ου και του 6ου αι. π.Χ., ήταν κτισμένο με λίθους και ξύλινες δοκούς που κατέρρευσε όμως λόγω της απλής κατασκευής του. Πάνω στα ερείπιά του κτίστηκε την περίοδο 550-525 π.Χ. περίπτερος ναός δωρικού ρυθμού, με 6 κίονες στις στενές πλευρές και 15 στις μακρές. Για τη στήριξη της οροφής χρησιμοποιήθηκαν και εσωτερικές κιονοστοιχίες, οι οποίες χώριζαν το ναό σε πρόναο και οπισθόδομο. Σήμερα, από τους 38 κίονες που στήριζαν το περιστύλιο παραμένουν όρθιοι μόνο 7.
Στην οδό Λεχαίου ο επισκέπτης θα συναντήσει την Κρήνη Γλαύκη, που πήρε το όνομά της από την κόρη του Κρέοντα. Σύμφωνα με το μύθο, η Γλαύκη επρόκειτο να παντρευτεί τον Ιάσονα, όμως η Μήδεια δηλητηρίασε τον γαμήλιο πέπλο της. Όταν η Γλαύκη τον φόρεσε, εκείνος πήρε φωτιά και η κοπέλα για να τη σβήσει έπεσε στην πηγή, η οποία έκτοτε φέρει το όνομά της. Η Κρήνη Γλαύκη είναι ένας τετραγωνισμένος όγκος φυσικού λαξευμένου βράχου και αποτελείται από 4 δεξαμενές και 3 λεκάνες άντλησης.
Άλλη σημαντική κρήνη είναι η Πειρήνη με τα έξι ανοίγματά της, η οποία λειτουργούσε έως τον 19ο αιώνα. Σύμφωνα με το μύθο, δημιουργήθηκε από τα δάκρυα της Πειρήνης, όταν η Άρτεμις σκότωσε τον γιο της, Κεγχρία. Η πηγή χρησιμοποιούνταν ήδη από τη Νεολιθική εποχή και κατά τον 2ο αι. π.Χ. περιλάμβανε 6 θαλάμους και 3 λεκάνες άντλησης. Η πρόσοψή της με τους δωρικούς ημικίονες κατασκευάστηκε στους Ρωμαϊκούς χρόνους, ενώ πριν το τέλος του 4ου αι. μ.Χ. κατασκευάστηκε το κτίσμα της αυλής, με μαρμάρινους κίονες και διακοσμητικά επιστύλια μπροστά από την πρόσοψη.
Στα κυριότερα κτίσματα της Αγοράς, η οποία είχε μορφή ορθογωνίου μήκους 160 μ. και πλάτους 70 μ., περιλαμβάνεται η νότια στοά, που κτίστηκε το 338, μετά τη νίκη του Φίλιππου Β’ στη Χαιρώνεια, για να στεγάσει το Συνέδριο της Κορίνθου. Τη στοά αποτελούσε σειρά από ομοιόμορφα καταστήματα, καθένα από τα οποία ήταν χωρισμένα σε δύο δωμάτια. Μπροστά από τα καταστήματα υπήρχε διπλή κιονοστοιχία, η εξωτερική δωρικού ρυθμού και η εσωτερική ιωνικού. Επίσης, στη στοά παρεμβάλλεται το βουλευτήριο.
Έξω από την Αγορά, 450 μ. βόρεια του ναού του Απόλλωνα, σώζεται το Ασκληπιείο, κτίσμα του 4ου αι. π.Χ. με διαστάσεις 4,93x8,32 μ., σηκό, πρόναο και 4 δωρικούς κίονες μπροστά. Το Ασκληπιείο ήταν ένα από τα σημαντικότερα ιερά της πόλης, με διάρκεια ζωής πάνω από 800 έτη. Εδώ οι ασθενείς περνούσαν τη νύχτα, περιμένοντας τον θεό να τους επισκεφθεί στον ύπνο τους και να τους θεραπεύσει. Δίπλα του υπάρχει και η γνωστή πηγή της Λέρνας.
Εξίσου σημαντικό είναι το Ωδείο, που είχε χωρητικότητα 3.000 ατόμων. Κατασκευάστηκε τον 1ο αι. μ.Χ., ανακαινίστηκε στα μέσα του 2ου αι. π.Χ. και, μετά τη νέα ανακαίνιση στις αρχές του 3ου αι. μ.Χ., μετατράπηκε σε ρωμαϊκή αρένα όπου γίνονταν θηριομαχίες. Δίπλα του βρίσκεται το Θέατρο, που οικοδομήθηκε στα τέλη του 5ου αι. π.Χ., καταστράφηκε και ανακατασκευάστηκε τον 2ο αι. μ.Χ. Το κτήριο της σκηνής απέκτησε τότε τριώροφη πρόσοψη με κιονοστοιχία και ανάγλυφα κάτω από τους κίονες. Κατά την ύστερη αρχαιότητα η ορχήστρα του μετατράπηκε σε αρένα μονομαχιών.
Τιμή Εισιτηρίου (Ισχύει για αρχαιολογικό χώρο και μουσείο)
Γενική Είσοδος: 6 ευρώ
Μειωμένο εισιτήριο: 3 ευρώ
Ωράρια Λειτουργίας
Χειμερινό: 08:00-15:00
Θερινό: 08:00-19:00
Ελεύθερη είσοδος: 6/3, 18/4, 18/5, 5/6, 28/10, τελευταίο Σαββατοκύριακο Σεπτεμβρίου, 1η Κυριακή του μήνα από 1/11 έως 31/3
Στοιχεία Επικοινωνίας
Τηλ. επικοινωνίας: 27410 31207
Fax: 27410 31480
Email: [email protected]
