Ο «πατέρας της Δημοκρατίας», όπως επονομάστηκε αργότερα ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, γεννήθηκε στην Τρίπολη το 1876. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, καθώς και Κοινωνιολογία, Φιλολογία και Οικονομικά στα πανεπιστήμια Λονδίνου, Παρισίων, Βερολίνου και Χαϊδελβέργης. Θεωρείται ο ιδρυτής του πολιτεύματος της Αβασίλευτης Δημοκρατίας. Φανατικός πολέμιος της βασιλικής εξουσίας, στις 25 Μαρτίου 1924 κήρυξε έκπτωτη την βασιλική δυναστεία των Γλύξμπουργκ. Ο Α. Παπαναστάσιου έκανε την είσοδό του στην πολιτική ζωή του τόπου το 1907, μετά την επιστροφή του από την Γερμανία βαθιά επηρεασμένος από τις σοσιαλιστικές ιδέες. Ίδρυσε την «Ομάδα των Κοινωνιολόγων» και εξέδωσε το περιοδικό «Επιθεώρησις των Κοινωνικών και Νομικών Επιστημών» με μεγάλη απήχηση στον πνευματικό κόσμο της χώρας. Συνδρομητής του περιοδικού υπήρξε ο Ε. Βενιζέλος. Το 1910 ίδρυσε πολιτικό κόμμα και εξελέγη βουλευτής Αρκαδίας. Το 1915, το κόμμα του εντάχθηκε στο κόμμα των Φιλελευθέρων του Ε. Βενιζέλου και αποτέλεσε την αριστερή του πτέρυγα. Η πολιτική του καριέρα υπήρξε περιπετειώδης, καθώς χρημάτισε πολλές φορές υπουργός και δυο φορές πρωθυπουργός (1924 και 1932), ενώ παράλληλα φυλακίστηκε και εκτοπίστηκε επανειλημμένα. Το 1936 αρνήθηκε να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Μεταξά και ετέθη σε κατ’ οίκον περιορισμό έως τον θάνατό του στις 17 Νοεμβρίου του 1936.
Υπήρξε καινοτόμος πολιτικός, απόλυτα αφοσιωμένος στις αρχές της Δημοκρατίας. Ίδρυσε την Αγροτική Τράπεζα, την Γεωπονική Σχολή και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενώ υπήρξε υπέρμαχος της ψήφου των γυναικών και του διαχωρισμού Εκκλησίας και Κράτους, προστάτης των εξώγαμων τέκνων μέσω της νομοθεσίας, οπαδός της κατάργησης της θανατικής ποινής, του θεσμού της τοπικής αυτοδιοίκησης, του συνδικαλισμού, της αγροτικής μεταρρύθμισης. Επίσης αναδιοργάνωσε το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και ίδρυσε τις σχολές Αρχιτεκτονικής και Τοπογράφων Μηχανικών, ενώ συνέταξε και τον πολεοδομικό κανονισμό της πόλης. Υπήρξε μέγας ειρηνιστής και εργάστηκε για την ενότητα των Βαλκανικών εθνών και των ευρωπαϊκών χωρών γενικότερα.