Το μουσείο ιδρύθηκε το 1992 με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Ευσταθίου και στεγάζεται στον δεύτερο όροφο του μητροπολιτικού μεγάρου της Σπάρτης. Φιλοξενεί εικόνες και άλλα κειμήλια (χρυσοκέντητα ιερατικά άμφια, εντυπωσιακά δείγματα αργυροχρυσοχοΐας, εικονογραφημένα χειρόγραφα, κώδικες και ιερά σκεύη) των τελευταίων 500 ετών. Εδώ φυλάσσονται επίσης η μήτρα και η ποιμαντορική ράβδος (πατερίτσα) του Επισκόπου Βρεσθένης Θεοδώρου Β’, αξιόλογα δείγματα της βιβλιοδετικής τέχνης, υφαντά, έργα ξυλογλυπτικής και μεταλλοτεχνίας.

Μεγάλοι ευεργέτες του μουσείου αποτελούν οι αδελφοί Νιάρχου.