Πρόκειται για συμπαγείς ασβεστολιθικές συγκεντρώσεις στα σύνορα Αχαΐας-Ηλείας, που δεν ξεπερνούν τα 249 μ. σε ύψος. Σε απόσταση περίπου 45 χλμ. από την Πάτρα, στην ευρύτερη περιοχή συναντά κανείς το χωριό Άραξος και το χωριό Παραλίμνη, τις Ιαματικές πηγές Αράξου και τις γνωστές παραλίες Γιανισκάρι και Καλογριά.
Ονομάστηκαν έτσι χάρη στη χαρακτηριστική μαύρη όψη της βλάστησης που έδιναν από μακριά, μιας και εκεί φύονταν στο παρελθόν πυκνά δάση βελανιδιάς και πευκώνων, από τα οποία σήμερα διασώζονται λίγα τμήματα. Η υπερβόσκηση, οι υλοτομίες, η υπερεκμετάλλευση από τις λατομικές εταιρείες και σαφώς οι καταστροφικές πυρκαγιές υποβάθμισαν σημαντικά το δασικό τοπίο.
Παρ’ όλα αυτά, μαζί με τις λιμνοθάλασσες Αράξου και Προκόπου, στις οποίες τα Μαύρα Βουνά βρίσκονται κάτω και δίπλα αντίστοιχα, το ορεινό σύμπλεγμα συμπληρώνει το προστατευόμενο από τη συνθήκη Ramsar (1993) οικοσύστημα της Λιμνοθάλασσας Κοτυχίου και του δάσους της Στροφυλιάς. Πάνω στους βράχους φυτρώνουν ενδημικά είδη, όπως η Centaurea niederi, ενώ δεν λείπουν και πιο συνηθισμένοι φυτικοί συνδυασμοί, όπως σχίνοι, θαμνοκυπάρισσα, κουτσουπιές και γκορτσιές. Η πανίδα είναι εξίσου σημαντική, μιας και βραχώδεις πλαγιές αποτελούν ιδανικό καταφύγιο για φωλιές σε μικρά θηλαστικά, ερπετά και αρπακτικά πουλιά. Η σημασία των Μαύρων Βουνών στη διατήρηση της ισορροπίας του οικοσυστήματος συνεχίζει να είναι ιδιαίτερη, μιας και τροφοδοτούν με νερό τους υγρότοπους και το δάσος κατά τις περιόδους ξηρασίας.
Στα Μαύρα Βουνά, σήμερα, έχουν εγκατασταθεί πολλά ραντάρ, στρατιωτικά φυλάκια και ναυτικά οχυρά.