Το Ναύπλιο είναι μια πόλη γοητευτική, γραφική, κομψή, ρομαντική και ιδιαίτερη. Περπατώντας κανείς στα στενά σοκάκια και στις χαριτωμένες πλατείες του και ανεβοκατεβαίνοντας τα αμέτρητα σκαλοπάτια, που το χαρακτηρίζουν καθώς είναι κτισμένο αμφιθεατρικά κάτω απο το Παλαμήδι και την Ακροναυπλία, ξεφυλλίζει τις πιο συναρπαστικές σελίδες της Νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας. Κτισμένο σε νεοκλασικό στιλ με κυρίως διώροφα και τριώροφα νεοκλασικά κτήρια διακοσμένα με περίτεχνα μπαλκόνια πνιγμένα στα λουλούδια, γεμάτο κρήνες, παλαιές ιστορικές εκκλησίες και αγάλματα των σημαντικότερων μορφών της νεώτερης Ελλάδας αποτελεί ουσιαστικά μια πόλη-μουσείο. Σε κάθε γωνιά του κρύβεται και ένας μικρός θησαυρός. Κάθε γωνιά του αποτελεί και μια υπέροχη καρτ-ποστάλ.
Το Ναύπλιο αποτελεί ιδανικό προορισμό όλο το χρόνο. Το καλοκαίρι συνδυάζει τις διακοπές δίπλα στο κύμα με επισκέψεις στους αρχαιολογικούς χώρους της Αργολίδας, μερικοί από τους οποίους κατατάσσονται στους σπουδαιότερους της χώρας (Μυκήνες, Επίδαυρος, Τίρυνθα, κ.ά). Το χειμώνα, καθώς είναι σχεδόν πάντα ηλιόλουστο, προσφέρεται για το “τέλειο Σαββατοκύριακο”. Ο επισκέπτης βρίσκει εδώ τα πάντα. Εξαιρετικά ξενοδοχεία για όλα τα βαλάντια, θαυμάσια μικρά εστιατόρια και ταβερνούλες με πολύ καλό φαγητό για όλα τα γούστα, καταστήματα που μπορούν να παρασύρουν και τον πιο δύσκολο πελάτη. Όπως και να 'χει, μια επίσκεψη στο Ναύπλιο είναι πάντα μια αξέχαστη εμπειρία.
Βρίσκεται στην Πελοπόννησο και είναι πρωτεύουσα του Νομού Αργολίδας. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή έχει περί τους 15.000 κατοίκους, που υπερδιπλασιάζονται το καλοκαίρι, μια που αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς της χώρας. Είναι κτισμένο στην ανατολική ακτή του Αργολικού κόλπου, στη σκιά δυο ψηλών βράχων. Ο χαμηλότερος ειναι η Ακροναυπλία (85μ.) και ο ψηλότερος το Παλαμήδι (216μ.). Βόρεια της πόλης εκτείνεται ο Αργολικός κάμπος, ένας απέραντος πορτοκαλεώνας.
Μυθολογία: Σύμφωνα με τη μυθολογία, ιδρυτής της πόλης ήταν ο Ναύπλιος, γιος του θεού Ποσειδώνα. Ο πέμπτος απόγονός του, επίσης Ναύπλιος, έλαβε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία και ο γιος του Παλαμίδης στον Τρωικό Πόλεμο. Λέγεται ότι ο Παλαμίδης επινόησε ορισμένα γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου και εφηύρε τα ζάρια (για να περνούν την ώρα τους ευχάριστα οι Αχαιοί στρατιώτες στην Τροία όταν δεν πολεμούσαν).
Ιστορία: Τα πρώτα ευρήματα κατοίκησης του Ναυπλίου ήρθαν στο φως στο λόφο της Ακροναυπλίας (3η χιλιετία π.Χ.), όπου κτίστηκε η πόλη Ναυπλία, η οποία βρισκόταν πάντα στη σκιά της ισχυρής πόλης-κράτους του γειτονικού Άργους. Σε γενικές γραμμές, το Ναύπλιο κατά την αρχαιότητα ήταν το λιμάνι του Άργους (και των Μυκηνών αρχικά). Το 12ο αιώνα, οι Βυζαντινοί οχύρωσαν την Ακροναυπλία, η οποία ωστόσο αρχίζει να αποκτά σπουδαιότητα την περίοδο των Φράγκων. Το 1210 ο Γοδεφρίδος Βιλλεαρδουίνος κατέλαβε την πόλη και λίγο αργότερα έκτισε το κάστρο, που βλέπουμε σήμερα. Το 1389, οι Φράγκοι την παρέδωσαν στους Ενετούς, οι οποίοι ενίσχυσαν τα τείχη και έκτισαν νέα τμήματα. Παράλληλα έκτισαν και την πόλη δίπλα στη θάλασσα, ενώ το λιμάνι του Ναυπλίου μετετράπη σε σημαντικό εμπορικό κόμβο της Γαληνοτάτης στην Αν. Μεσόγειο. Μετά το 1460, όταν ο ελλαδικός χώρος βρίσκεται ήδη υπό τουρκική κατοχή, πολλοί κάτοικοι της περιοχής, προκειμένου να γλιτώσουν από τον τουρκικό ζυγό, εγκαθίσταντο στο Ναύπλιο, όπου μετά από παραμονή επτά ετών αποκτούσαν τα δικαιώματα του πολίτη. Την περίοδο αυτή, η έκταση της πόλης τετραπλασιάστηκε και προφανώς τότε διαμορφώθηκε και το πολεοδομικό σχέδιο, που ουσιαστικά διατηρείται μέχρι σήμερα. Οι Ενετοί ακολούθησαν το σύστημα δόμησης της Βενετίας και έκτισαν και εδώ τα σπίτια πάνω σε πασσάλους μέσα στο νερό, ενώ οχύρωσαν και την ακτή. Το 1471, ο αρχιτέκτονας Γκαμπέλο έκτισε στο νησάκι μπροστά στο λιμάνι ένα μικρό φρούριο, το Castello dello Scoglio, που οι Τούρκοι ονόμασαν αργότερα Μπούρτζι. Για την αποτελεσματικότερη άμυνα της πόλης το συνέδεσαν με τη στεριά με χοντρές αλυσίδες, εξ ου και η ονομασία Porto Cadena (Λιμάνι των Αλυσίδων). Οι Τούρκοι προσπάθησαν επανειλλημένα αλλά μάταια να καταλάβουν την πόλη. Το 1537 άρχισαν νέα πολιορκία, που διήρκησε τρία χρόνια και τρεις μήνες. Τελικά, οι Ενετοί την παρέδωσαν το 1540. Πολλοί διακεκριμένοι Έλληνες εγκατέλειψαν την πόλη μαζί με τους Ενετούς. Το 1686, οι Ενετοί με επικεφαλής τον Μοροζίνι επέστρεψαν και αυτή τη φορά ενίσχυσαν σημαντικά την οχύρωση της πόλης. Τότε οικοδομήθηκε και το φρούριο στο Παλαμήδι (1711-1714), επί κυβερνήτη Σαγρέδο και σε σχέδια των Γάλλων μηχανικών Λασάλ και Λεβασέρ, ένα απο τα καλύτερα δείγματα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής της εποχής. Οι οχυρώσεις στεφάνωναν την κορυφή του λόφου, όπου ανέβαινε κανείς από σκαλοπάτια (999 κατά την παράδοση, 857 στην πραγματικότητα), τα οποία χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα. Διέθετε οκτώ προμαχώνες (Αγ. Ανδρέα, Ρομπέρ, Θεμιστοκλή, Μιλτιάδη, Αχιλλέα, Λεωνίδα, Φωκίωνα, Επαμεινώνδα). Την είσοδο του κάστρου κόσμησε ανάγλυφο με το Λέοντα του Αγίου Μάρκου, έμβλημα της Βενετίας. Η συγκεκριμένη περίοδος, της Β' Ενετοκρατίας, αποτελεί περίοδο μεγάλης ακμής για το Ναύπλιο, καθώς έγινε πρωτεύουσα των ενετικών κτήσεων στην Ανατολή με την ονομασία “Νάπολη της Ρωμανίας”. Το 1714 την ανακατέλαβαν οι Τούρκοι και έως το 1770 ήταν η πρωτεύουσα του βιλαετιού της Πελοποννήσου. Το 1779, ο Χασάν πασάς γκρέμισε από την κορυφή του Παλαμηδιού τους Αλβανούς της πόλης και από τότε, αυτή η πλευρά του κάστρου ονομάζεται Αρβανιτιά. Με το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821, το Ναύπλιο έγινε στόχος των Ελλήνων αγωνιστών. Επιχειρήθηκαν πολλές πολιορκίες και τελικά το κατέλαβαν το 1822 σε μια έφοδο στο Παλαμήδι με αρχηγό τον Στάικο Σταϊκόπουλο. Σύντομα παραδόθηκε και η πόλη. Ορίστηκε πρωτεύουσα της Ελλάδας με ψηφίσματα του 1823 και του 1827 και παρέμεινε ως το 1834. Το 1828 αφίχθη στο Ναύπλιο ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, Ιωάννης Καποδίστριας. Θα παραμείνει στην εξουσία τρία χρόνια, καθώς το 1831 δολοφονήθηκε έξω από το ναό του Αγ. Σπυρίδωνα, όπου συνήθιζε να εκκλησιάζεται κάθε Κυριακή. Το 1833 αποβιβάζεται στην πόλη ο Όθωνας, μετέπειτα πρώτος βασιλιάς της χώρας, συνοδευόμενος από Βαυαρούς αξιωματούχους. Τον επόμενο χρόνο επίσημη πρωτεύουσα του νέου ελληνικού κράτους γίνεται η Αθήνα.
Αξιοθέατα
- Στο σημερινό δρόμο προς το κάστρο του Παλαμηδιού διακρίνεται σκαλισμένο στο βράχο το Λιοντάρι των Βαυαρών, στη μνήμη των Βαυαρών στρατιωτών, οι οποίοι πέθαναν την περίοδο 1833-1834 από την επιδημία τύφου που έπληξε την πόλη.
- Οι κεντρικότερες πλατείες, σημεία συνάντησης ντόπιων και επισκεπτών, είναι: 1) η Πλατεία Τριών Ναυάρχων, που κατασκευάστηκε κατ' εντολή του Ι. Καποδίστρια από το μηχανικό Στ. Βούλγαρη και είναι αφιερωμένη στη μνήμη των Κόδρινγκτον της Αγγλίας, Δεριγνί της Γαλλίας και Χέιδεν της Ρωσίας, των ναυάρχων που ηγήθηκαν του στόλου εναντίον των Οθωμανών στη ναυμαχία του Ναυαρίνου το 1827. Εδώ βρίσκεται και το κατασκευασμένο στη Βιέννη μνημείο με τα οστά του Δ. Υψηλάντη, ο οποίος πέθανε στο Ναύπλιο το 1832. Πίσω από αυτό διακρίνεται ο ανδριάντας του βασιλιά Όθωνα. Η πλατεία περιβάλλεται απο ιστορικά κτήρια, όπως το Δημαρχείο, που κτίστηκε επί Όθωνος για να στεγάσει το πρώτο Γυμνάσιο του Ναυπλίου. Εδώ κοντά βρίσκεται και το πρώτο φαρμακείο της Ελλάδας, του Ιταλού Μπονιφάτσιο Μποναφίν, ο οποίος και ταρίχευσε το νεκρό σώμα του Καποδίστρια μετά τη δολοφονία του. 2) η Πλατεία Συντάγματος, η ιστορικότερη πλατεία της πόλης, όπου κατά την παράδοση την εποχή της Τουρκοκρατίας βρισκόταν το σαράι του Τούρκου διοικητή Πελοποννήσου. Μετά την απελευθέρωση έγινε γνωστή ως “Πλατεία του Πλατάνου”, λόγω του τεράστιου πλάτανου που δέσποζε στο κέντρο της, σημείο απ' όπου αγόρευαν οι πολιτικοί. Το 1843 μετονομάστηκε σε “Πλατεία Λουδοβίκου” προς τιμήν του πατέρα του βασιλιά Όθωνα και τελικά, την ίδια χρονιά, μετά τα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου έλαβε την ονομασία που διατηρεί έως σήμερα. Στην πλατεία δεσπόζουν εμβληματικά κτήρια της πόλης, όπως η Αποθήκη του Ενετικού Στόλου (σήμερα Αρχαιολογικό Μουσείο), το Βουλευτικό, παλαιότερα τζαμί του Αγά-πασά και αργότερα Βουλή των επαναστατημένων Ελλήνων, το Τριανόν, τζαμί του 16ου αιώνα που μετατράπηκε από τον Μοροζίονι σε καθολική εκκλησία (Άγ. Αντώνιος της Πάδοβας), ενώ αργότερα στέγασε αρχικά το Αλληλοδιδακτικό Σχολείο, όπου δίδασκαν οι καλύτεροι μαθητές, και κατόπιν έγινε θέατρο και κινηματογράφος (σήμερα Δημοτικό Θέατρο). Στην πλατεία βρίσκονταν κάποτε τα σπίτια του Θ. Κολοκοτρώνη και του Νικηταρά. 3) η Πλατεία Φιλελλήνων, πάνω στην παραλία με μνημείο σε μορφή οβελίσκου από γκρι μάρμαρο αφιερωμένο στους Γάλλους που θυσιάστηκαν μαχόμενοι μαζί με τους Έλληνες κατά των Τούρκων. Τοποθετήθηκε το 1903. Διακρίνονται οι μορφές της θεάς Αθηνάς και της Δημοκρατίας, που συμβολίζουν την Ελλάδα και τη Γαλλία, ενώ σε επιγραφή αναφέρονται τα ονόματα μεγάλων Γάλλων φιλελλήνων, όπως Φαβιέρος, Μεζόν και Δεριγνύ. Εδώ τοποθετήθηκε και η προτομή της Μαντούς Μαυρογένους, η οποία διέμεινε για μια περίοδο στην πόλη.
- Άλλα ενδιαφέροντα κτήρια στην πόλη του Ναυπλίου είναι: 1) το παλαιό Τελωνείο στο παραλιακό μέτωπο πάνω στο λιμάνι, ένα θαυμάσιο νεοκλασικό πιθανότατα σε σχέδια του περίφημου αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη. 2) Η οικία Άρμανσπεργκ, ένα εντυπωσιακό αρχοντικό, κατοικία του κόμη Γιόζεφ Λούντβιχ φον Άρμανσπεργκ την περίοδο 1833-1834 με πολυτελείς εσωτερικούς χώρους όπου διοργανώνονταν δεξιώσεις και χοροεσπερίδες που άφησαν εποχή. 3) Το Δικαστικό Μέγαρο, νεοκλασικό κτήριο του 1911, που κτίστηκε με χορηγία του εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού. Εδώ δίκασαν τους οπλαρχηγούς της Ελληνικής Επανάστασης, μεταξύ αυτών και τον Θ. Κολοκοτρώνη.
- Από τις εκκλησίες του Ναυπλίου ξεχωρίζουν οι εξής: 1) ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγ. Γεωργίου, που κτίστηκε στις αρχές του 16ου αιώνα και μετατράπηκε από τους Τούρκους σε τζαμί. Εδώ έγινε η υποδοχή του Μοροζίνι το 1686, όταν οι Ενετοί ανέκτησαν το Ναύπλιο. Οι τοιχογραφίες (18ος αιώνας) εμφανίζουν έντονη δυτική επιρροή, ενώ η σκηνή του Μυστικού Δείπνου αποτελεί πιστό αντίγραφο του ομώνυμου έργου του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Επίσης εδώ τελέστηκαν οι κηδείες μεγάλων μορφών της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, όπως Παλαιών Πατρών Γερμανός, Δ. Υψηλάντης, Ι. Καποδίστριας. Στο εσωτερικό του υπάρχει ακόμη ο θρόνος του βασιλιά Όθωνα, όταν παρακολουθούσε τη Θεία Λειτουργία. 2) ο Άγιος Νικόλαος, που βρισκόταν εντός των τειχών της πόλης, αλλά το 1713 μεταφέρθηκε στην παραλία κατόπιν εντολής του Ενετού διοικητή του Στόλου Σαγρέδο, καθώς ήταν ο άγιος προστάτης των ναυτικών. Ο σημερινός ναός κτίστηκε αργότερα και εγκαινιάστηκε το 1836. Αξίζουν προσοχής το τέμπλο, ο άμβωνας και ο κεντρικός πολυέλαιος, που κατασκευάστηκε στην Οδησσό. 3) η Αγία Σοφία, ένας από τους παλαιότερους ναούς της πόλης, που κτίστηκε πιθανότατα κατά τους Βυζαντινούς χρόνους. Πρόκειται για μια μονόχωρη μικρή εκκλησούλα, που το 1780 έγινε η μοναδική όπου μπορούσαν να εκκλησιάζονται οι χριστιανοί εντός των τειχών του Ναυπλίου. 4) ο Άγιος Σπυρίδωνας, που κτίστηκε το 1702 και συνδέθηκε με μια από τις πιο μαύρες σελίδες της ελληνικής ιστορίας, καθώς εδώ δολοφονήθηκε ο Καποδίστριας από τους Μανιάτες αδελφούς Γεώργιο και Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη. Ο Καποδίστριας προτιμούσε να παρακολουθεί εδώ τη λειτουργία κάθε Κυριακή, καθώς ο Άγιος Σπυρίδωνας ήταν ο προστάτης της ιδιαίτερης πατρίδας του Κέρκυρας. Στο εσωτερικό της εκκλησίας φυλάσσονται ακόμη σήμερα τα σπλάχνα του. 5) η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, η σημερινή καθολική εκκλησία της πόλης, γνωστή και ως “Φραγκοκλησιά”. Κτίστηκε επί Φραγκοκρατίας για τη μονή του τάγματος των Φραγκισκανών καλογραιών, αλλά λίγο πριν την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης η χήρα του Αγά-πασά την ανακαίνισε στη μνήμη του συζύγου της, γι' αυτό ακόμη σήμερα θυμίζει τζαμί. Ο Όθωνας την παραχώρησε στους καθολικούς και την αφιέρωσε στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα συμβολικά για την απελευθέρωση και αναγέννηση της χώρας. Στο εσωτερικό της αξίζει να προσέξει κανείς την Αψίδα Τουρέ από ξύλο πεύκου, που παραπέμπει στην πρόσοψη αρχαίου ελληνικού ναού, είναι δωρεά του Γάλλου φιλέλληνα και κοσμείται με το θυρεό του Όθωνα στο αέτωμα, καθώς και τον πίνακα με θέμα την Αγία Οικογένεια, αντίγραφο έργου του αναγεννησιακού ζωγράφου Ραφαήλ, δωρεά του βασιλιά της Γαλλίας Φιλίππου. 6) ο Άγιος Ανδρέας, εκκλησάκι στο Παλαμήδι, που κτίστηκε δίπλα στον ομώνυμο προμαχώνα το 1712 από τον Αυγουστίνο Σαγρέδο και ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Γεράρδο, προστάτη της οικογενείας του. Στις 22 Νοεμβρίου 1822, παραμονή της εορτής του Αγίου Ανδρέα, το Παλαμήδι έπεσε επιτέλους στα χέρια των αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης. Από εκείνη την ημέρα το εκκλησάκι και ο προμαχώνας αφιερώθηκαν στον Άγιο Ανδρεα.